Shree Krishna Janmashtami 2023 Famous Temples of Lord Krishna : भगवान कृष्णाचा जन्मदिवस हा हिंदू महिन्याच्या भाद्रपदाच्या आठव्या दिवशी किंवा दिवाळी जन्माष्टमीला येतो. श्रीकृष्ण जन्माष्टमीचा सोहळा देशभरात मोठ्या उत्साहात थाटामाटात साजरा केला जातो. या वर्षी ६ सप्टेंबर रोजी देशभरात जन्माष्टमीचा सण साजरा केला जाणार आहे. हिंदू धर्मीयांमध्ये श्रीकृष्ण जन्म पवित्र उत्सव मानला जातो. या दिवशी अनेक घराघरांत, मंदिरात रात्री 12 वाजता श्रीकृष्णाची बाल मूर्ती पाळण्यात ठेवून मनोभावे पूजा करीत जन्माष्टमीचा सोहळा साजरा होतो. भारतभर भगवान कृष्णाची अनेक मंदिरे आहेत पण ही 11 मंदिरे आहेत ज्यांना खूप महत्त्व आहे.
भगवान कृष्णाची मंदिरे (Famous Temples of Lord Krishna)
1. मथुरा जन्मभूमी मंदिर: श्री कृष्णाचा जन्म मथुरा किंवा उत्तर प्रदेशातील तुर्जुनात झाला या प्राचीन शहरात झाला. सध्या या जागेच्या एका भागात मंदिर आणि दुसऱ्या भागात मशीद आहे. सर्वप्रथम, 1017-18 मध्ये महमूद गझनवीने मथुरेतील सर्व मंदिरे नष्ट केली. तेव्हापासून जमीन वादाचा विषय बनला आहे.
2. गोकुळ मंदिर: मथुरेत भगवान श्रीकृष्णाचा जन्म झाला. त्यांचे बालपण गोकुळ, वृंदावन, नांदगाव, बरसाणा इत्यादी ठिकाणी गेले. मथुरेपासून गोकुळ 15 किलोमीटर अंतरावर आहे. यमुनेच्या एका बाजूला मथुरा आणि दुसऱ्या बाजूला गोकुळ आहे. असे म्हटले जाते की जगातील सर्वात मोठे खोदणाऱ्यांनी तेथे 11 वर्षे, 1 महिना आणि 22 दिवस घालवले. सध्या गोकुळ औरंगजेबाच्या कारकिर्दीत श्री वल्लभाचार्यांचे पुत्र श्री विठ्ठलनाथ यांच्या ताब्यात आले असते. महावन हे गोकुळपासून दोन किलोमीटर अंतरावर आहे. लोक याला जुने गोकुळ म्हणतात. चौरासी खांबांचे, नंदेश्वर महादेव, मथुरानाथ, द्वारकानाथ आदी मंदिरे येथे आहेत. संपूर्ण गोगुल हे मंदिर आहे.
हेही वाचा – Ganesh Chaturthi 2023 Date Time : यंदा गणेश चतुर्थी कधी आहे? गोंधळ दूर करा, जाणून घ्या पूजेची तारीख आणि वेळ
3. वृंदावन मंदिर: रमण रतिवार बांके बिहारी हे वृंदावन जवळील मथुरे जवळ एक प्रसिद्ध मंदिर आहे. हे भारतातील प्राचीन आणि प्रसिद्ध मंदिरांपैकी एक आहे. प्रेम मंदिर देखील येथे आहे आणि 1975 मध्ये बांधलेले प्रसिद्ध स्कोन मंदिर देखील येथे आहे. परदेशी भाविकांची संख्या मोठी आहे. या पुलाच्या परिसरात गोवर्धन पर्वत देखील आहे जिथे श्रीकृष्णाशी संबंधित अनेक मंदिरे आहेत.
4.बरसाणा राधा-कृष्ण मंदिर: मथुरेजवळ बरसाणा. बरसनाचायच्या मधोमध एक टेकडी आहे. वर राधा राणीच्या खाली मंदिर आहे. राधा-कृष्णाला समर्पित हे भव्य आणि सुंदर मंदिर राजा वीर सिंह यांनी 1675 मध्ये बांधले होते. वास्तविक, राधा राणी बरसाना येथील रहिवासी होत्या.
5. द्वारिकेचा मंदिर: मथुरा सोडून, भगवान श्रीकृष्ण गुजरातमधील समुद्रकिनारी कुशस्थळी गेले. तेथे त्याने द्वारका हे भव्य शहर वसवले. येथे भगवान श्रीकृष्णांना श्री द्वारकाधीश म्हणतात. सध्या 2 द्वारका आहेत – गोमती द्वारका, बेट द्वारका. गोमती म्हणजे द्वारका धाम, बेट द्वारका म्हणजे पुरी. सागरी मार्गाने द्वारकेला जाण्याचा खर्च. द्वारकाधीश मंदिराव्यतिरिक्त तुम्ही गुजरातमधील डाकोर येथील रणछोदराय मंदिरालाही भेट देऊ शकता. गुजरातमधील श्रीकृष्णाची अजून मंदिरे आहेत.
6. श्री कृष्ण निर्वाण स्थळ: गुजरातमधील सोमनाथ ज्योतिर्लिंग, प्रभास नवचे क्षेत्राजवळ, जेथे यदुवंशी एकमेकांशी लढले आणि त्यांचे जीवन संपवले. एके ठिकाणी भगवान श्रीकृष्ण झुडपात पडलेले असताना एकाने त्यांच्या पायावर बाण मारला आणि त्यामुळे श्रीकृष्णाने त्यांचे शरीर सोडले.
प्रभास प्रदेशातील काठियावाडच्या सागरी किनार्‍यावर वसलेले बिरबल बंदरच ही सध्याच्या शहराची एक प्राचीन नौका आहे. हे एक प्रमुख तीर्थक्षेत्र आहे. तीर्थक्षेत्राचा पूर्वेला, हिरण्य, सरस्वती आणि कपिला यांचा संगम हे विशेष स्थान किंवा देहोतसर्ग संगितला आहे. तिला प्राची त्रिवेणी असेही म्हणतात. याला भालका तीर्थ असेही म्हणतात.
7. श्रीनाथजिंचे मंदिर: नाथद्वारा, राजस्थानमधील श्रीनाथजिंचे मंदिर. येथे भगवान श्रीकृष्णांना श्रीनाथ म्हणतात. वैष्णव पंथातील वल्लभ संप्रदायातील प्रमुख तीर्थक्षेत्रांपैकी हे मंदिर सर्वोच्च मानले जाते. नाथद्वारा धन हे राजसमंद जिल्ह्यातील बनास नदीच्या काठावर उदयपूरपासून 48 किमी अंतरावर आहे. जेव्हा क्रूर मुघल शासक औरंगजेबाने गोकुळाचे मंदिर पाडण्याचा आदेश दिला तेव्हा वल्लभ गोस्वामी नाथद्वारा लाला येथे मूर्ती घेऊन आले आणि त्यांनी ती मूर्ती पुन्हा येथे स्थापित केली. हे मंदिर 12व्या शतकात बांधले गेले.
हेही वाचा – श्रीकृष्णाची १०७ नावं माहितीयेत का? जाणून घ्या नावांसहित अर्थ!
8. जगन्नाथ मंदिर: पुरीचे जगन्नाथ धाम हे ओडिशा राज्यातील चार धामांपैकी एक आहे. मुळात हे मंदिर विष्णूच्या रूपात पुरुषोत्तम नीलमाधव यांना समर्पित आहे. द्वापार नंतर भगवान श्रीकृष्ण पुरीत राहू लागले आणि जगन्नाथ म्हणजे जगन्नाथ झाले असे म्हणतात. भगवान जगन्नाथ मोठा भाऊ बलभद्र आणि बहीण सुभद्रा यांच्यासोबत येथे राहू लागले.
9. श्री कृष्ण मठ मंदिर, उडुपी: ‘उडुपी श्री कृष्ण मंदिर’ कर्नाटकात आहे. संत माधवाचार्यानी तेराव्या शतकाला बांधले असते. हे मंदिर लाकूड आणि दगडापासून बनवलेले आहे. किंवा मंदिराजवळील तलावाच्या पाण्यात मंदिराचे प्रतिबिंब दिसते. हे मंदिर भक्तीसाठी अत्यंत पवित्र मानले जाते.
10. अरुल्मिगु श्री पार्थसारथी स्वामी मंदिर: 8व्या शतकात बांधलेले हे मंदिर चेन्नई येथे आहे. येथे भगवान विष्णूच्या अनेक आकर्षक मूर्ती आहेत. हे मंदिर संपूर्ण दक्षिण भारतात खूप प्रसिद्ध आहे.
11.सांदिपनी आश्रम उज्जैन: भगवान कृष्णाने मध्य प्रदेशातील प्रसिद्ध तीर्थक्षेत्र उज्जैन येथील सांदीपनी आश्रमात शिक्षण घेतले असेल. त्यामुळे हे ठिकाणही खूप महत्त्वाचे आहे. येथे श्रीकृष्णाचे प्रसिद्ध मंदिर देखील आहे.
12. पंढरपूर विठोबा मंदिर: पंढरपूर विठोबा मंदिर हे पश्चिम भारताच्या महाराष्ट्र राज्यातील भीमा नदीवर सोलापूर शहराच्या पश्चिमेस स्थित आहे. विठोबाच्या रूपात श्रीकृष्णाची पूजा करण्यासाठी मंदिरात जावे. येथे भक्तराज पुंडलिकाचे स्मारक आहे.
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!