Half Headaches or Migraine : पावसाळ्यात उन्हाचा कहर दिवसेंदिवस वाढत आहे. अशा परिस्थितीत घरातून बाहेर पडताना पूर्ण तयारीनिशी निघणे आवश्यक आहे. डोक्यावर स्कार्फ किंवा टोपी घालण्यापासून ते पाण्याची बाटली सोबत ठेवणे आवश्यक आहे, अन्यथा आरोग्याचे नुकसान होणार आहे. अनेक वेळा उन्हामुळे आणि सूर्यप्रकाशामुळे डोकेदुखी सुरू होते. ज्याचे मुख्य कारण म्हणजे उच्च तापमान आणि निर्जलीकरण. या ऋतुमध्ये अनेकांचे डोके ठराविक वेळेत आणि ठराविक जागेत (अर्धे) दुखते. याला अर्धशिशी किंवा मायग्रेन म्हणतात.
मायग्रेनमध्ये डोक्याच्या अर्ध्या भागात असह्य वेदना होतात, कधीकधी यामुळे संपूर्ण डोके देखील दुखू लागते. ही वेदना दोन तासांपासून ते 72 तासांपर्यंत टिकू शकते. भारतातील 15 कोटी लोक मायग्रेनने ग्रस्त असल्याचे एका अभ्यासात आढळून आले आहे. पुरुषांपेक्षा भारतीय महिलांना या आजाराने जास्त त्रास होतो. ट्रायजेमिनल नर्व्हमधील न्यूरोकेमिकल बदल आणि मेंदूतील रसायनांमधील असंतुलन, विशेषत: सेरोटोनिन, यामुळे मायग्रेन होतो. जेव्हा सेरोटोनिनची पातळी कमी होते, तेव्हा न्यूरोपेप्टाइड्सचे प्रकाशन मेंदूच्या बाहेरील भागात पोहोचते आणि मायग्रेन होतो.
हेही वाचा – पुढच्या 5 वर्षात सर्वात वेगाने वाढणाऱ्या नोकऱ्या, पाहा लिस्ट!
प्रमुख कारण
- अनुवांशिकदृष्ट्या, हा रोग पिढ्यानपिढ्या लोकांना घेरतो. कुटुंबातील कोणाला मायग्रेन असेल तर मायग्रेन होण्याची शक्यता वाढते.
- मायग्रेनचे कारण हार्मोनल बदल असू शकतात. मासिक पाळी किंवा गर्भधारणेमुळे महिलांमध्ये अनेक प्रकारचे हार्मोनल बदल दिसून येतात. अनेक वेळा या बदलांमुळे मायग्रेनचा त्रास सुरू होऊ शकतो. अशा संप्रेरक बदलांमुळे, पुरुषांपेक्षा स्त्रियांना या आजाराची अधिक शक्यता असते.
- मोठ्या आवाजामुळे किंवा कमी होणाऱ्या प्रकाशामुळे डोक्यात मायग्रेनचा त्रास सुरू होतो.
- अ‍ॅलोपॅथीच्या काही औषधांच्या दुष्परिणामांमुळेही हा त्रास सुरू होऊ शकतो. जर महिलांनी खूप जास्त गर्भनिरोधक गोळ्या घेतल्या तर त्यांना मायग्रेन देखील होऊ शकतो.
- झोपण्याच्या आणि उठण्याच्या वेळेत वारंवार बदल केल्याने वेदना होऊ शकतात.
- जास्त थकव्यामुळे मायग्रेन सुरू होऊ शकतो.
- मायग्रेनचे दुखणे योग्य वेळी न खाणे किंवा कमी पाणी पिणे यामुळेही होऊ शकते.
- व्हिटॅमिनच्या कमतरतेमुळे कधीकधी मायग्रेन देखील होतो.
घरगुती उपाय
- पेपरमिंट तेलाची डोक्यात मालिश केल्याने दुखण्यापासून आराम मिळतो.
- आल्याचा छोटा तुकडा खा. यामुळे आराम मिळतो.
- दुखत असल्यास बेडच्या थोडे खाली डोके लटकवा आणि ज्या भागात दुखत असेल त्या भागात मोहरीचे तेल किंवा गाईचे तूप तीन ते चार थेंब नाकात टाकल्यास आराम मिळेल.
- नाकातून व तोंडातून नियमित वाफ घ्या.
- मान, डोके आणि खांद्यांना मसाज केल्यास आराम मिळेल.
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!