असे अनेकवेळा तुम्ही ऐकले असेलच की अमुक व्यक्तीला पोलीस कोठडी सुनावण्यात आली, तमुक व्यक्तीची न्यायालयीन कोठडीत रवानगी केली. पण दोघांत फरक (Difference Between Police Custody And Judicial Custody) काय आहे? Quora या ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवर अनेकांनी त्यांच्या माहितीनुसार उत्तरे दिली. पण सत्य काय आहे? अनिमेश कुमार सिन्हा नावाच्या युजरने सोप्या शब्दात याचे स्पष्टीकरण दिले आहे.
सर्वप्रथम, पोलीस कोठडीत असलेली व्यक्ती पोलीस ठाण्यात बांधलेल्या लॉकअपमध्ये राहते. जसे आपण चित्रपटांमध्ये पाहतो, न्यायालयीन कोठडीत असताना व्यक्ती तुरुंगातच राहते. पोलीस कोठडीत असताना पोलीस त्या व्यक्तीची कधीही चौकशी करू शकतात. मात्र ती व्यक्ती न्यायालयीन कोठडीत राहिल्यानंतर पोलीस त्यांना पाहिजे तेव्हा त्याची चौकशी करू शकत नाहीत. पोलिसांना चौकशीसाठी न्यायालयाची परवानगी घ्यावी लागते. पोलीस कोठडीचा कालावधी साधारणपणे 24 तासांचा असतो. म्हणजे पोलिसांनी कुणाला सोबत नेले तर ते त्यांना 24 तास सोबत ठेवू शकतात आणि तेही वरिष्ठ पोलीस अधिकाऱ्याच्या आदेशानेच शक्य आहे. यानंतर दंडाधिकाऱ्यांसमोर हजर होणे बंधनकारक आहे. न्यायदंडाधिकाऱ्यांची इच्छा असल्यास ते पोलीस कोठडीची मुदत वाढवू शकतात.
ट्रान्झिट रिमांडचा अर्थ काय?
न्यायदंडाधिकाऱ्यांसमोर हजर होण्यास विलंब होण्याची शक्यता असेल, तर त्यासाठी वेगळा नियम आहे. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या व्यक्तीला मुंबई पोलिसांनी दिल्लीत अटक केली आणि त्याला मुंबईत पोहोचण्यासाठी 2 दिवस लागतील, तर आरोपीला दिल्लीतच मॅजिस्ट्रेटसमोर हजर करावे लागेल. तेथून ट्रान्झिट रिमांड घेतला जातो. तसेच न्यायालय 4-5 दिवस बंद असल्यास आरोपीला न्यायदंडाधिकारी यांच्या घरी हजर केले जाते.
हेही वाचा – महाराष्ट्रातील प्रत्येक ग्रामपंचायतीत पर्जन्यमापन यंत्र, जाणून घ्या फायदे!
न्यायालयीन कोठडी कधी दिली जाते?
तपासासाठी आरोपीची सतत उपस्थिती आवश्यक असताना पोलीस कोठडी दिली जाते. जसे की पुरावे शोधणे किंवा समोरासमोर चौकशी करणे इ. या सगळ्याची गरज नसताना न्यायालयीन कोठडी दिली जाते, मात्र तपासावर परिणाम होऊ नये म्हणून कोठडीत ठेवणे आवश्यक असते. हे फक्त अशा प्रकरणांमध्ये केले जाते ज्यामध्ये गुन्हा गंभीर दिसतो आणि प्रथमदर्शनी आरोपीचा सहभाग दिसून येतो.
‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!