आजच्या तंत्रज्ञानाच्या युगात प्रवासाचा वेळ वाढवण्यासाठी अनेक प्रयत्न केले जातात. विमाने आणि गाड्यांचा वेग वाढवण्याचेही प्रयत्न सुरू आहेत. अशा स्थितीत एक-दोन तासांत हजारो किलोमीटरचा प्रवास करून पाण्याच्या कल्पनेचे शक्यतेत रूपांतर करण्यासाठी हायपरलूपची (Concept Of Hyperloop In Marathi) संकल्पना समोर आली. यामध्ये एका नळीच्या आत ताशी एक हजार किलोमीटर इतक्या वेगाने प्रवास करता येतो. गेल्या काही वर्षांत हायपरलूप प्रसिद्ध करण्याचे काम प्रसिद्ध उद्योगपती एलोन मस्क यांनी केले आहे. हायपरलूप म्हणजे काय आणि एलोन मस्क यांची त्यासंबंधीची संकल्पना काय आहे ते जाणून घ्या.
हायपरलूपची संकल्पना जुनी असली तरी, तिचे नाव आणि नवीन संकल्पना 2013 साली एलोन मस्क यांनी दिली होती. यामध्ये दोन शहरांना एका लांब ट्यूबद्वारे जोडण्याची चर्चा आहे, ज्याच्या आत कॅप्सूलसारखी ट्रेन खूप वेगाने धावेल. कार, विमान, जहाज आणि ट्रेननंतर वाहतुकीचे पाचवे साधन म्हणून मस्क यांनी त्याचे वर्णन केले होते.
हायपरलूप ही एक हाय-स्पीड कॉम्प्युटर आणि वाहतूक व्यवस्था आहे, जी ताशी 1210 किलोमीटरपर्यंत वाहनांना वेग देऊ शकते. मस्क यांच्या सुरुवातीच्या डिझाईनचा उद्देश लोकांना लॉस एंजेलिस ते सॅन फ्रान्सिस्को, अर्ध्या तासात 610 किलोमीटर अंतरावर नेणे हा होता. या वेगाने दिल्ली ते लखनऊ हा प्रवास कमी वेळात पूर्ण होऊ शकतो.
हेही वाचा – अक्कल दाढ काय असते? ती आल्यावर खरंच अक्कल येते?
या तंत्रज्ञानामध्ये इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक फोर्सचा वापर करून खास डिझाईन केलेल्या प्रेशराइज्ड पॉड्स किंवा कॅप्सूलचा वापर केला जातो जे हवा नसलेल्या ट्यूबमध्ये, म्हणजे जवळच्या व्हॅक्यूममध्ये आणि सामान्य वातावरणातील गाड्यांपेक्षा वेगवान प्रवास करतील. परंतु हवेचे घर्षण वगैरे होणार नाही किंवा ते असेल तर खूप कमी. त्यामुळे नळीच्या आत असलेल्या कॅप्सूलसह ट्रेनचा वेग ताशी हजार किलोमीटरपर्यंत पोहोचू शकेल.
या प्रणालीमध्ये, ट्रेनची फॉरवर्ड मोशन आणि ऑपरेशन लीनियर इंडक्शन मोटरद्वारे केले जाईल, जे ट्रेनला सरळ रेषेत चालवेल. लोकांना परवडेल असे अतिशय जलद आणि पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञान देऊन हा प्रवास विमान प्रवासापेक्षा खूपच स्वस्त करणे हे मस्क यांचे ध्येय होते.
हायवे किंवा ट्रेन ट्रॅकजवळ हायपरलूप ट्यूब ही एक मोठी, आणि लांब असेल, जी मेट्रो ट्रेनप्रमाणे जमिनीखाली किंवा हवेत बसवली जाईल, ज्यामध्ये ट्यूब सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत बंद असेल. ट्यूब आणि पॉड दोन्ही मोटार आणि बॅटरीने चालतील आणि त्यासाठी ट्यूबवर बसवलेले सोलर पॅनलही वापरता येईल.
मस्क यांचा दावा आहे, की पॉड किंवा कॅप्सूल स्वतःच खूप आरामदायक आणि सुरक्षित असेल, जे एका वेळी 37 किलोमीटर प्रवास करण्यास सक्षम असेल. प्रत्येक कॅप्सूलमध्ये अनेक इमर्जन्सी ब्रेक सिस्टम बसवले जातील. आज मस्क यांच्याव्यतिरिक्त इतर अनेक कंपन्या अशा तंत्रज्ञानावर काम करत आहेत. मस्क स्वत: त्यांच्या प्रकल्पांसाठी अनेक कंपन्यांची मदत घेत आहेत. अमेरिकेसह युरोप आणि आशियातील अनेक देश या तंत्रज्ञानात रस घेत आहेत.
‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!