भारत शुक्रवारी 75वा प्रजासत्ताक दिन साजरा करणार आहे. प्रजासत्ताक दिनाची तयारी जोरात सुरू आहे. यावेळी फ्रान्सचे राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन प्रमुख पाहुणे म्हणून भारतात येणार आहेत. प्रजासत्ताक दिनी प्रमुख पाहुणे म्हणून परदेशी नेत्याला आमंत्रित करण्याची प्रथा (Republic Day Chief Guest In India) वर्षानुवर्षे आहे. गेल्या वर्षी इजिप्तचे राष्ट्राध्यक्ष अब्देल फताह अल-सिसी प्रमुख पाहुणे म्हणून आले होते.
रिपोर्ट्सनुसार, आत्तापर्यंत असे केवळ 5 वेळा घडले आहे जेव्हा प्रजासत्ताक दिनाच्या परेडला एकही प्रमुख पाहुणे उपस्थित नव्हते. 1950 मध्ये, तत्कालीन इंडोनेशियाचे राष्ट्रपती सुकर्णो देशाच्या पहिल्या प्रजासत्ताक दिनी प्रमुख पाहुणे म्हणून भारतात आले होते. तेव्हापासून ही परंपरा सुरू आहे. प्रजासत्ताक दिनाला प्रमुख पाहुणे कोण असणार हे कसे ठरवले जाते ते आज जाणून घेऊया.
प्रजासत्ताक दिनासाठी प्रमुख पाहुणे कसे निवडले जातात?
प्रजासत्ताक दिनाला प्रमुख पाहुणे कोण असणार हे ठरवण्यासाठी 6 महिन्यांची प्रक्रिया आहे. प्रथम परराष्ट्र मंत्रालय काही देशांच्या पंतप्रधान आणि राष्ट्राध्यक्षांच्या नावांची यादी तयार करते. त्यानंतर ही यादी पंतप्रधान आणि राष्ट्रपतींकडे पाठवली जाते. त्यांनी यादी मंजूर केली. मंजुरीनंतर, 26 जानेवारीला प्रमुख पाहुणे म्हणून कोण उपस्थित राहू शकते हे शोधण्यासाठी भारत त्या देशांशी चर्चा करतो. त्यांचे प्लॅन्स काय आहेत आणि त्यांच्याकडे वेळ आहे का, या सगळ्या गोष्टी लक्षात ठेवल्या जातात.
भारतासोबतचे राजकीय, आर्थिक, लष्करी आणि व्यापारी संबंधांच्या आधारावर देशांची यादी तयार केली जाते. प्रमुख पाहुणे म्हणून निमंत्रित करणे म्हणजे त्या देशाकडे मैत्रीचा हात पुढे करणे होय. यावेळी फ्रान्सचे राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन प्रमुख पाहुणे म्हणून भारतात येत आहेत. त्यांच्यासोबत संरक्षण मंत्री सेबॅस्टिन लेकोर्नू, अर्थमंत्री ब्रुनो ले मेरी, परराष्ट्र मंत्री स्टेफेन सेजॉर्न आणि जनरल थियरी बर्चर्ड हे देखील असतील.
26 जानेवारी 1950 रोजी भारताने पहिला प्रजासत्ताक दिन साजरा केला. ब्रिटीश राजवट संपल्यानंतर देश प्रथमच प्रजासत्ताक दिन साजरा करत होता, त्याबद्दल देशवासीयांमध्ये प्रचंड उत्साह होता. हा खास दिवस अधिक खास बनवण्यासाठी प्रमुख पाहुण्यांना आमंत्रित करण्याची योजना आखण्यात आली होती. तेव्हा देशाचे पहिले राष्ट्रपती डॉ. राजेंद्र प्रसाद यांनी इंडोनेशियाचे तत्कालीन राष्ट्रपती सुकर्णो यांना प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित राहण्याचे निमंत्रण दिले होते. तेव्हापासून प्रजासत्ताक दिनी प्रमुख पाहुण्यांना आमंत्रित करण्याची परंपरा सुरू आहे.
हेही वाचा – IND Vs ENG : जडेजाच्या बॉलिंगवर रोहित शर्माचा जबरदस्त कॅच, व्हिडिओ पाहून कौतुक कराल!
आत्तापर्यंत असे 5 प्रसंग आले आहेत जेव्हा प्रमुख पाहुण्याशिवाय प्रजासत्ताक दिन साजरा झाला. हे घडण्याची कारणे वेगळी होती. 1952, 1953, 1966, 2021 आणि 2022 मध्ये प्रजासत्ताक दिनाला प्रमुख पाहुणे नव्हते. तत्कालीन पंतप्रधान लाल बहादूर शास्त्री यांचे 11 जानेवारी 1966 रोजी निधन झाले. त्या वेळी ते ताश्कंद करारासाठी सोव्हिएत युनियनच्या ताश्कंद शहरात होते. प्रजासत्ताक दिनाच्या तीन दिवस आधी म्हणजे 23 जानेवारी 1966 रोजी अणुशास्त्रज्ञ होमी भाभा यांचेही निधन झाले. 2021 आणि 2022 मध्ये, कोरोना विषाणूच्या साथीमुळे प्रजासत्ताक दिनाला प्रमुख पाहुणे नव्हते.
2018 मध्ये, संपूर्ण असोसिएशन ऑफ साउथईस्ट एशियन नेशन्स (ASEAN) प्रजासत्ताक दिनाला उपस्थित होते. ब्रुनेई, कंबोडिया, इंडोनेशिया, लाओस, मलेशिया, म्यानमार, फिलीपिन्स, सिंगापूर, थायलंड आणि व्हिएतनाम या 10 देशांचे राष्ट्रपती आणि पंतप्रधान उपस्थित होते.
‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!