लोकांना असे वाटते की बँका वैयक्तिक कर्ज किंवा गृहकर्ज घेतानाच CIBIL स्कोअर तपासतात, परंतु असे नाही. कृषी कर्ज (Agricultural Loan) देताना बँक शेतकऱ्याचा CIBIL स्कोअर तपासते. जर शेतकऱ्याचा CIBIL स्कोर 750 किंवा त्यापेक्षा जास्त असेल तर बँक शेतकऱ्याला सहज कर्ज देते. जर CIBIL स्कोर 750 पेक्षा कमी असेल तर बँक शेतकऱ्यांना कर्ज देण्यास नकार देते. अशा परिस्थितीत शेतकर्‍यांना सावकारांकडून कर्ज घ्यावे लागते, त्यामुळे ते कर्जाखाली बुडत राहतात.
CIBIL स्कोर काय आहे?
CIBIL स्कोअरला क्रेडिट स्कोअर असेही म्हणतात. कर्ज घेणाऱ्या व्यक्तीचा हा एक प्रकारचा क्रेडिट इतिहास आहे. जेव्हा शेतकरी कर्ज घेण्यासाठी जातो तेव्हा बँक त्याचा क्रेडिट स्कोअर तपासते. बँक पाहते की अर्जदाराकडे आधीच कर्ज आहे. शेतकर्‍यावर आधीच कर्ज असल्यास, तो वेळेवर हप्ते भरण्यास सक्षम आहे की नाही हे देखील बँक पाहते. अशा व्यक्तींचा क्रेडिट स्कोअर 300 ते 900 च्या दरम्यान असतो. परंतु शेतकऱ्यांचा क्रेडिट स्कोअर 750 किंवा त्याहून अधिक असल्यास बँका त्यांना सहज कर्ज देतात.
देशातील करोडो शेतकरी शेतीसाठी सरकारी आणि सहकारी बँकांकडून कृषी कर्ज घेतात. अनेक वेळा शेतकऱ्यांना वेळेवर हप्ते भरता येत नाहीत. अशा स्थितीत बँकही त्याला डिफॉल्टर घोषित करते. यानंतर बँकांकडून कर्ज घेण्याचे सर्व मार्ग बंद झाले आहेत. अनेक वेळा पीक नापिकी किंवा शेतीचे नुकसान झाल्यामुळे शेतकरी कर्जाची परतफेड करू शकत नाहीत. अशा परिस्थितीत त्यांचा क्रेडिट स्कोअर 750 च्या खाली येतो आणि बँका त्यांना पुन्हा कर्ज देण्यास नकार देतात. विशेष म्हणजे शेतकरी शेतीसाठी अनेक प्रकारची कर्जे घेतात. यामध्ये किसान क्रेडिट कार्ड, ट्रॅक्टर कर्ज, वैयक्तिक कर्ज आणि गोल्ड लोन इत्यादींचा समावेश आहे.
हेही वाचा – चहाच्या मळ्यात माणसांऐवजी दिसणार रोबो, तोडणार चहाची पाने!
CIBIL स्कोअर कसा सुधारायचा?
जर बँकेने तुम्हाला डिफॉल्टर घोषित केले असेल, तर तुमची प्रतिमा सुधारण्यासाठी तुम्हाला तुमचा CIBIL स्कोर वाढवावा लागेल. यासाठी तुम्ही ज्या बँकेकडून कर्ज घेतले आहे, त्या बँकेतून कांद्यासह संपूर्ण हप्ता वेळेवर भरा. यानंतर तुमचा क्रेडिट स्कोर वाढेल. त्याचबरोबर शेतकऱ्यांनी उत्पन्नानुसार कर्ज घ्यावे, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. अशा परिस्थितीत कर्ज फेडणे सोपे जाते.
कृषी कर्ज देण्यापूर्वी बँक काय तपासते?
कृषी कर्ज देण्यापूर्वी बँक सर्वप्रथम शेतकऱ्याचे वय पाहते. कर्ज घेणाऱ्या शेतकऱ्याचे वय किमान 18 वर्षे असावे. त्याचबरोबर कर्ज घेणाऱ्या शेतकऱ्याचा क्रेडिट स्कोअर 750 किंवा त्याहून अधिक असावा. याशिवाय शेतकऱ्याकडे स्वतःची जमीन असावी. त्यांच्याकडे जमिनीच्या मालकीचा पुरावा आणि उत्पन्नाचा पुरावाही असावा. त्याचबरोबर बँक कर्ज देण्यापूर्वी शेतकऱ्याचे उत्पन्नही पाहते. त्याच वेळी, सत्यापन प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर, बँक तुमच्या कर्ज अर्जावर निर्णय घेईल.
‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!