GI Tag : ‘खैके पान बनारस वाला…’ डॉन चित्रपटातील हे गाणे आजही इतके प्रसिद्ध आहे की ते लोकांच्या ओठांवर येतच असते. या गाण्याचे बोल आणि अमिताभच्या नृत्याने खळबळ उडवून दिली होती. गाण्यात नमूद केलेल्या बनारसी पानला GI टॅग (Geographical Index Tag) मिळाला आहे. बनारसी पान हे गोडपणा आणि रसाळपणासाठी प्रसिद्ध आहे. बनारसी पान सोबत बनारसी लंगडा आंब्यालाही GI टॅग देण्यात आला आहे.
GI टॅग म्हणजे काय?
GI म्हणजेच भौगोलिक संकेत टॅग हे लेबलचा एक प्रकार आहे, ज्यामध्ये उत्पादनाला विशेष भौगोलिक ओळख दिली जाते. भारतीय संसदेत 1999 मध्ये नोंदणी आणि संरक्षण कायद्यांतर्गत ‘वस्तूंचे भौगोलिक संकेत’ लागू करण्यात आले. या अंतर्गत भारतातील कोणत्याही प्रदेशात आढळणाऱ्या विशिष्ट वस्तूचा कायदेशीर अधिकार त्या राज्याला दिला जातो. सोप्या शब्दात, कोणत्याही प्रदेशाचे प्रादेशिक उत्पादन ही त्याची ओळख असते. जेव्हा त्या उत्पादनाची कीर्ती देशात आणि जगात पसरते, तेव्हा ते प्रमाणित करण्याची एक प्रक्रिया असते, ज्याला GI टॅग म्हणजेच भौगोलिक निर्देशक म्हणतात.
हेही वाचा – IPL 2023 : सलग सिक्सर ठोकत धोनीचा ‘बडा’ रेकॉर्ड..! लोकांना दिसला ‘विंटेज’ माही; पाहा Video
GI तज्ञ पद्मश्री डॉ. रजनीकांत यांच्या मते, कोविड दरम्यान सरकारने 20 उत्पादनांसाठी अर्ज केला होता. प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर यापैकी 11 जणांना GI टॅग मिळाला आहे. याशिवाय अशी अनेक उत्पादने आहेत ज्यांना आता GI टॅग मिळू शकतो. जीआय टॅग मिळालेल्या उत्पादनांमध्ये लाल पेडा, तिरंगी बर्फी, बनारसचा लाल भारवा मिर्च, चिराईगावचा क्रॅनबेरी, बनारसचा थंडाई यांचा समावेश आहे.
शेतकऱ्यांना फायदा
या उत्पादनांचा आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत प्रवेश झाल्यामुळे त्यात काम करणाऱ्या शेतकऱ्यांना फायदा होईल. या उत्पादनांशी संबंधित कामात 20 लाख लोक गुंतले असल्याचे सांगितले जाते. याशिवाय 25,500 कोटी रुपयांची ही उत्पादने विकली जातात. त्यात आणखी वाढ होईल. GI टॅग मिळाल्यानंतर आता ही उत्पादने कॅनडामध्ये मिळू शकतात. दुबई, यूएसए, जपान आणि यूके सारख्या देशांतील शहरांमध्येही सहज उपलब्ध होईल.
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!