Success Story : हवामान बदलामुळे पारंपरिक शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांना अनेक समस्यांना तोंड द्यावे लागत आहे. दरवर्षी अवकाळी पाऊस, दुष्काळ आणि भूस्खलनामुळे लाखो शेतकऱ्यांची पिके उद्ध्वस्त होतात. एकीकडे या समस्यांमुळे शेतकऱ्यांसमोर आव्हाने निर्माण झाली आहेत, तर दुसरीकडे त्यांनी अनेक शेतकऱ्यांना पिके घेण्याचे नवीन कौशल्यही शिकवले आहे.
22 वर्षांचा हर्ष पाटील हा अशा शेतकऱ्यांपैकी एक आहे जो हवामान बदलामुळे नवीन शेती तंत्राचा अवलंब करून नफा कमवत आहे. महाराष्ट्रातील नंदुरबार गावचा असलेला हर्ष आपल्या शेतात एरोपोनिक पद्धतीने केशर पिकवून आपली आर्थिक स्थिती तर मजबूत करत आहेच पण इतर शेतकऱ्यांसाठीही प्रेरणा बनत आहे.
हर्ष पाटीलचे कुटुंब महाराष्ट्रातील नंदुरबार गावात 120 एकर जमिनीवर केळी, टरबूज आणि कापूस पिकवते. परंतु, गेल्या काही वर्षांत वातावरणातील बदल आणि अवकाळी पावसामुळे त्यांची पिके खराब होऊ लागली. डिसेंबर 2022 मध्ये कापसाचे पीक काढणीसाठी तयार असताना अचानक पाऊस सुरू झाला, त्यामुळे पिकांचे मोठे नुकसान झाले.
हेही वाचा – गौतम गंभीरची जागा घेणार झहीर खान, ‘डबल रोल’ही कन्फर्म!
वडिलांना त्रासलेले पाहून हर्षला शेतीच्या आणखी काही पद्धती शिकून घ्यायच्या होत्या, ज्यात त्याला कमी तोटा आणि जास्त फायदा होईल. त्याने अभियांत्रिकीचे शिक्षण घेतले आहे पण त्याला कॉर्पोरेट जगतात काम करायचे नाही. अभ्यासासोबतच त्याने वडिलांना शेतीत मदत करायला सुरुवात केली. कॉलेजचे तिसरे वर्ष पूर्ण होताच हर्षने व्यवसायाचे नवीन मार्ग शोधायला सुरुवात केली. त्यांनी संशोधन सुरू केल्यावर त्यांना ड्रॅगन फ्रूट, चंदन, केशर या नवीन पिकांची माहिती मिळाली.
भारतात केशराची लागवड प्रामुख्याने काश्मीरमध्ये केली जाते. तेथील हवामान आणि तापमान त्यासाठी अनुकूल आहे, पण महाराष्ट्राच्या उष्ण तापमानात ते वाढवणे हे आव्हानापेक्षा कमी नव्हते. त्यांनी एरोपोनिक्स तंत्रज्ञानावर बरेच संशोधन केले ज्याच्या मदतीने गरम ठिकाणीही केशर पिकवता येते. हर्षने 15×15 खोलीत एरोपोनिक्स शेतीसाठी सेटअप तयार केला. एरोपोनिक्स तंत्रात झाडे मातीशिवाय वाढतात आणि पोषक तत्व हवेतून दिले जातात. हर्षने या सेटअपमध्ये ह्युमिडिफायर आणि एअर कंडिशनर देखील स्थापित केले आहेत जेणेकरुन केशरसाठी योग्य हवामान प्रदान करता येईल.
पहिली कमाई 1 लाख रुपये
काश्मीरपासून हजारो किलोमीटर दूर असलेल्या हर्षने पहिल्याच प्रयत्नात ‘मोगरा’ जातीचे 350 ग्रॅम केशर तयार केले आणि त्याची विक्री करून एक लाख रुपये कमवले. आता तो केशर लागवडीत तरबेज झाला आहे. हर्षचे यश पाहून अनेक शेतकरी त्याच्याशी संपर्क साधत आहेत आणि त्यांना घरातील केशर लागवडीबद्दल जाणून घ्यायचे आहे. आत्तापर्यंत हर्षने 50 हून अधिक शेतकऱ्यांना ऑनलाइन कार्यशाळेद्वारे प्रशिक्षण दिले आहे. बाजारात साधारण जातीचे केशर 3 लाख रुपये किलोपर्यंत विकले जाते. आज हर्ष पाटीलची केशर लागवडीतून लाखोंची कमाई आहे.
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!